این روز ها زیاد در مورد بیماری کووید 19 و علایم آن صحبت می‌شود. همانطور که احتمالا می‌دانید، درد قفسه‌ی سینه و سرفه‌ی خشک یکی از مهم‌ترین علائم این بیماری است. اما اگر به درد قفسه‌ی سینه و سرفه‌ی مزمن دچار هستید نباید بترسید، چون ممکن است دلیل سرفه‌ی شما رفلاکس معده باشد نه بیماری کرونا. چرا که بین رفلاکس معده و سرفه ارتباطی وجود دارد که در ادامه با آن آشنا خواهید شد.
ممکن است تصور کنید ارتباطی بین رفلاکس معده و سرفه وجود ندارد، اما این طور نیست. در واقع، سرفه می‌تواند یکی از علامت‌های رفلاکس معده باشد. رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده از طریق مری به بالا برمی‌گردد. این اسید باعث ناراحتی بافت مری و سوزش معده می‌شود. کالج تخصصی گوارش آمریکا تخمین می‌زند که بیشتر از 60 میلیون از جمعیت آمریکا حداقل ماهی یک بار سوزش معده را تجربه می‌کنند. تحقیقات دیگر حتی نشان می‌دهند که حدود 15 میلیون نفر هر روز سوزش معده را تجربه می‌کنند.
سوزش معده و سرفه های ناشی از رفلاکس معده را جدی بگیریم؟
سوزش معده ای که بیشتر از دو بار در هفته اتفاق بیفتد می‌تواند منجر به تشخیص بیماری بازگشت اسید به مری یا رفلاکس معده GERD شود که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث زخم و آسیب دائمی شود. همچنین رفلاکس معده موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان مری نیز می‌شود. علاوه بر سوزش معده، سرفه‌ی مزمن نیز یکی دیگر از علامت‌های رفلاکس معده است. در این مقاله قصد داریم ارتباط رفلاکس معده و سرفه را بررسی کنیم. در صورتی که احساس می‌کنید به رفلاکس معده دچار هستید، می‌توانید به دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص گوارش و کبد در اصفهان مراجعه کنید.
چه زمانی سرفه های مزمن بیانگر رفلاکس معده است؟
سرفه‌ی مزمن معولا 8 هفته یا بیشتر طول می‌کشد. لازم به ذکر است که سرفه‌ی مزمن یکی از نشانه‌های معمول رفلاکس معده نیست، اما حداقل 25 درصد از بیمارانی که بازگشت اسید به مری را تجربه می‌کنند دچار سرفه‌ی مزمن می‌شوند.
با این که ارتباطی میان رفلاکس معده و سرفه وجود دارد، بازگشت اسید همیشه دلیل رخ دادن سرفه نیست. سرفه‌ی مزمن یک مشکل رایج بوده و یک فرد ممکن است به طور همزمان درگیر این دو مشکل شود.
رفلاکس معده چگونه باعث سرفه می‌شود؟
رفلاکس معده گاهی باعث سرفه می‌شود یا آن را شدیدتر می‌کند. در ادامه برای بیان ارتباط رفلاکس معده و سرفه دو مکانیزم معرفی شده است. مکانیزم اول بیان می‌کند که سرفه یک عمل بازگردانی است که توسط بالا آمدن اسید از لوله‌ی مری شروع می‌شود.
اما مکانیزم دوم بیان می‌گوید که رفلاکس در بالای لوله‌ی مری حرکت کرده و باعث می‌شود قطرات ریزی از اسید معده روی تارهای صوتی یا گلو باقی بمانند. این نوع رفلاکس، رفلاکس حنجره و حلق LPR نامیده می‌شود. LPR ممکن است منجر به سرفه‌ی مزمن به عنوان یک روش محافظتی در برابر رفلاکس شود.
آیا یکی از علل سرفه مزمن رفلاکس حلق و حنجره است؟
Laryngopharyngeal reflux که به آن رفلاکس خاموش یا رفلاکس غیرمعمول نیز گفته می‌شود مشابه رفلاکس معده است، اما علائم آن متفاوت هستند. زمانی که اسید معده در تماس با تارهای صوتی و حلق قرار می‌گیرد، می‌تواند باعث تورم و علائمی مانند این شود:
- سرفه
- خشن شدن صدا
- نیاز به صاف کردن گلو
- احساس وجود چیزی در گلو
مقدار اسید معده‌ای که برای سوزاندن بافت حلق و حنجره لازم است بسیار کم است. تنها 50 درصد از کسانی که LPR دارند سوزش معده را تجربه می‌کنند.
چگونه رابطه‌ی رفلاکس معده و سرفه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص رفلاکس معده و سرفه‌ی مزمن همراه آن پزشکان باید سوابق پزشکی بیمار را به دقت بررسی کنند و همه‌ی علائم را در نظر بگیرند. تشخیص سرفه‌ی مزمن در کسانی که به LPR بدون سوزش معده مبتلا هستند ممکن است مشکل‌تر باشد.
بهتر است بدانید که 75 درصد از بیمارانی که به دلیل رفلاکس معده سرفه‌ی مزمن دارند هیچ علائم گوارشی ندارند.
بررسی PH برای تشخیص رفلاکس معده بهترین روش است. اما این آزمایش در مقایسه با بررسی سوابق پزشکی کمتر انجام می‌شود.
آزمایش PH 24 ساعته آزمایشی است که در آن یک میله از طریق بینی به درون مری فرستاده می‌شود تا PH مری را اندازه گیری کند. امکان انجام آزمایش PH مری Bravo نیز وجود دارد. در این آزمایش یک کپسول کوچک در طول اندوسکوپی برای مدت زمان مشخصی در مری قرار می‌گیرد.
یک پزشک همینطور ممکن است از داروهای بازدارنده‌های پمپ پروتون (PPls)، نوعی درمان برای رفلاکس معده، برای بیماران استفاده کند. اگر سرفه‌ی بیمار در طول این مدت بهبود پیدا کرد، مشخص می‌شود که ارتباطی میان رفلاکس معده و سرفه وجود داشته است.
پیشگیری و درمان رفلاکس معده چگونه انجام می‌شود؟
درمان سرفه‌ی مزمنی که بر اثر رفلاکس معده به وجود آمده است با درمان منشا این علامت، یعنی رفلاکس، امکان پذیر است. درمان رفلاکس معده معمولا با دارو انجام می‌شود.
تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی نیز می‌تواند در درمان رفلاکس معده و سرفه بسیار موثر باشد. در موارد شدید رفلاکس معده، ممکن است بیمار نیاز به جراحی داشته باشد.
روش‌های تغییر سبک زندگی برای درمان رفلاکس معده و سرفه
با ایجاد این تغییرات در سبک زندگی می‌توان سرفه‌ی مزمن ایجاد شده بر اثر رفلاکس معده را بهتر کرد:
داشتن شاخص توده بدنی (BMI) سالم: این کار باعث کم شدن فشار روی معده می‌شود و مقدار اسید معده که با فشار به سمت بالا رانده می‌شود را کم می‌کند.
پوشیدن لباس‌های گشاد: این کار باعث کم شدن فشار روی معده می‌شود.
نکشیدن سیگار: افراد سیگاری در معرض خطر بالای ابتلا به رفلاکس معده قرار دارند.
آرام غذا خوردن و پرخوری نکردن: وعده‌های غذایی سنگین از بسته شدن دریچه‌ی تحتانی مری جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شوند اسید معده وارد مری شود.
دراز نکشیدن بعد از غذا خوردن یا در طول غذا خوردن: افراد باید تقریبا 3 ساعت بعد از غذا برای دراز کشیدن منتظر بمانند.
بالابردن سر تخت: افرادی که مبتلا به رفلاکس معده‌ی شبانه هستند می‌توانند سر تخت خود را با تخته‌های چوبی بالا ببرند و این علائم را کاهش دهند.
تغییر رژیم غذایی برای درمان رفلاکس معده و سرفه های مزمن
متداول‌ترین خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایی که منجر به رفلاکس اسید معده می‌شوند، عبارت اند از:
- الکل
- کافئین
- شکلات
- مرکبات
- غذاهای سرخ شده
- سیر
- غذاهای چرب
- نعنا
- پیازها
- غذاهای تند
- گوجه فرنگی و غذاهای دارای گوجه فرنگی
غذاهای تحریک کننده در افراد مختلف متفاوت هستند. از این رو توجه به غذاهایی که منجر به علائم رفلاکس معده و سرفه می‌شوند، می‌تواند شما را در پرهیز غذایی راهنمایی کند.
روش‌های درمان دارویی رفلاکس معده
بعضی از داروهایی که برای درمان رفلاکس معده به کار برده می‌شوند عبارت اند از:
آنتی اسید‌ها: در داروخانه‌ها آنتی اسید‌های مختلفی به فروش می‌رسند. البته جوش شیرین یکی از متداول‌ترین آنتی اسید‌هایی است که می‌توانید در خانه پیدا کنید.
مسدود کننده‌های گیرنده‌ی H-2: این داروها تولید اسید معده را تا 12 ساعت کاهش می‌دهند که می‌توانید برای تهیه آن‌ها به داروخانه‌ها مراجعه کنید.
PPIها: این داروها مسدود کننده‌های قوی‌تری برای گیرنده‌ی H-2 هستند و تولید اسید را در دوره‌های طولانی‌تری متوقف می‌کنند تا زمان بیشتری برای ترمیم بافت مری فراهم کنند. این داروها را نیز می‌توان با دستور پزشک از داروخانه تهیه کرد.
کلام آخر و درمان رفلاکس معده با دکتر مهدی احمدیان
سرفه یکی از علائم همیشگی رفلاکس معده نیست، اما در مواردی رفلاکس معده می‌تواند منجر به سرفه نیز شود. معمولا جا ماندن قطرات ریزی از اسید معده روی تارهای صوتی و گلو پس از رفلاکس سرفه را ایجاد می‌کند. روش‌های مختلفی برای درمان سرفه‌ی ناشی از رفلاکس معده وجود دارند. می‌توانید با تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی و یا درمان دارویی رفلاکس معده و در نتیجه سرفه‌ی مزمن ناشی از آن را درمان کنید. شما می‌توانید برای درمان رفلاکس معده، می‌توانید به دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص گوارش و کبد در اصفهان مراجعه کنید.