سرطان کولون همان سرطان روده‌ی بزرگ است که زمانی اتفاق می‌افتد که تومورهایی در روده بزرگ شروع به رشد کنند. به طور کلی سرطان کولون با تومورهای کوچک و غیر سرطانی در دیواره روده بزرگ ایجاد می‌شوند. بسیار مهم است که در هنگام کولونوسکوپی این پولیپ‌ها برداشته شوند.چرا که اگر این اتفاق نیوفتد منجر به بدخیم شدن این تومورها خواهد شد. در ادامه با ما همراه باشید تا با چگونگی تشخیص، درمان و همچنین پیشگیری از این نوع از سرطان آشنا شوید.
علائم ایجاد سرطان کولون چه هستند؟
همانطور که گفته شد سرطان کولون زمانی به وجود می‌آید که رشدهای توموری در روده بزرگ توسعه یابد. سرطان کولون در حال حاضر رتبه‌ی سوم در سرطان‌ها را در آمریکا دارد. کولون یا روده‌ی بزرگ، مکانی است که نمک و آب را از مواد دفعی، جذب بدن می‌کند. این مواد سپس از راست روده عبور می‌کنند و از مخرج خارج می‌شوند.
سرطان روده رتبه‌ی سوم در مرگ و میر‌های مرتبط با سرطان را در آمریکا دارد. در حقیقت, انجمن سرطان آمریکا پیش بینی کرده است که در سال 2019، 101,420 نفر مبتلا به سرطان روده تشخیص داده خواهد شد. متخصصان پیشنهاد می‌کنند که بعد از سن پنجاه سالگی مرتب برای چکاپ به پزشک مراجعه شود. سرطان کولون در زمان شروع معمولا علائمی ندارد و با گذر زمان و پیشرفت بیماری علائم نمایان می‌شود.
از علائم سرطان عبارتند از:
- تغییرات فرم مدفوعبه صورت اسهال یا یبوست؛
- وجود خون در مدفوع که ممکن است نمایان یا پنهان باشد؛
- درد شکم مثل گرفتگی عضله و نفخ؛
- افزایش نیاز به دفع؛
- خستگی و ضعف عضلانی؛
- کاهش وزن تصادفی؛
- سندرم روده‌ی تحریک پذیر؛
- کمبود آهن.
توجه شود که اگر سرطان در بدن به مکان‌های جدید مثلا کبد برسد، ممکن است علائم اضافه‌تری داشته باشد. بنابراین برای درمان هرچه سریع‌تر و در صورت بروز این علائم، آنها را جدی بگیرید و برای پیگیری اقدام کنید.
دلایل ایجاد سرطان روده بزرگ چیست؟
به طور معمول، سلول‌های بدن با یک نظم خاصی تولید شده، تقسیم می‌شوند و از بین می‌روند. سرطان وقتی شکلی می‌گیرد که نظم تقسیم و تولید این سلول‌ها بهم بریزد. در بیشتر موارد سرطان کولون از سلول‌های غیر سرطانی به نام پولیپ‌های آدنتاموز نشأت می‌گیرد، این سلول‌ها در دیواره روده بزرگ شکلی می‌گیرند.
سلول‌های سرطانی ممکن است از تومورهای بدخیم به سایر قسمت‌های بدن از طریق خون و سیستم لنفاوی منتقل شوند. در فرآیندی به نام متاستاز، این سلول‌های سرطانی می‌توانند رشد کرده و به بافت‌های سالم اطراف و سراسر بدن حمله کنند. در نتیجه بیمار وضعیتی وخیم‌تر و با شانس درمان کمتری روبرو شود. دلیل اصلی سرطان کولون نامعلوم است ولی دو دلیلی که می توان نام برد عبارتند از:
رشدهای پیش سرطانی
سلول‌های غیرطبیعی با تجمع در آستر روده بزرگ تشکیل پولیپ می‌شوند. این پولیپ‌ها از مجموعه ای از سلول های کوچک و خوش خیم تشکیل می شوند که اگر درمان نشوند ممکن است در ادامه سرطانی شوند.
ممکن است جهش ژنوم اتفاق بیوفتد
در بعضی موارد، اعضای یک خانواده به سرطان کولورکتال یا همان سرطان کولون مبتلا می‌شوند. این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که یک جهش ژنی وقوع پیدا کند و این سرطان از پدر و مادر به فرزندان انتقال داده شود. اما با این وجود جهش‌های ژنتیکی به این معنا نیست که شما حتما به سرطان کولورکتال (سرطان کولون) مبتلا خواهید شد ولی احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.
روش‌های تشخیص سرطان کولون
پزشک یک تست فیزیکی کامل همراه با سابقه بیماری شخصی و خانوادگی از بیمار می‌گیرد. همینطور پزشکان ممکن است از تکنیک‌های تشخیصی استفاده کنند. روش‌های تخیص سرطان کولون یا همان سرطان روده بزرگ در ادامه بیان شده اند:
کولونوسکوپی
در این روش پزشکان یک لوله‌ی طویل انعطاف پذیر را همراه با یک دوربین را از راه مقعد وارد می‌کنند تا درون روده‌ی بزرگ را مشاهده کنند. اگر پزشک یک پولیپ در روده پیدا کند، آن پولیپ را خارج می‌کند سپس آن را برای بایوپسی ارائه می‌دهد. در بایوپسی متخصص با استفاده از میکروسکوپ نمونه را برای سلول‌های سرطانی و سلول‌های سرطانی احتمالی بررسی می‌کند.
یک روش درمانی مشابه به نام سیگموئیدوسکوپی به دکتر‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون کولونوسکوپی موارد مشکوک به سرطان را بررسی کنند. این روش به آمادگی قبلی کمتری احتیاج دارد، همینطور اگر در این روش پولیپی مشاهده نشود و یا در قسمت‌های نزدیک مشاهده شود به یک کولونوسکوپی کامل احتیاج نیست.
تنقیه باریم
در این روش از محلول باریم استفاده می‌شود و لوله‌ای حاوی محلول باریم از راه مقعد واردروده‌ها شده و سپس عکس برداری می‌شود. در این تصاویر سلول‌های سرطانی سیاه دیده می‌شوند. اگر در نمونه‌ی بایوپسی سلول‌های سرطانی دیده شود، دکتر توصیه به انجام سی تی اسکن یا اسکن با امواج فرا صوت از قفسه سینه، محوطه‌ی شکم و همینطور کبد و شش‌ها را می‌دهد تا گسترش سلول‌های سرطانی مشخص شود.
برای پیشگیری از سرطان کولون چه راهکارهایی پیشنهاد می شود؟
هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان کولون وجود ندارد. ولی چند روش برای جلوگیری از سرطان وجود دارد که عبارتند از:
- داشتن وزن مناسب؛
- داشتن ورزش منظم؛
- استفاده از صیفیجات سبزیجات و میوه‌ها؛
- محدود کردن استفاده از گوشت قرمز و چربی؛
- و همینطور محدود کردن استفاده از الکل و ترک دخانیات.
عمل جراحی راهی برای درمان سرطان روده بزرگ
نوع درمان بستگی به نوع و سطح سرطان کولون دارد. یک دکتر سن، وضعیت سلامت عمومی و دیگر خصوصیات فرد بیمار را برای استفاده از بهترین روش درمان در نظر می‌گیرد و نکته قابل توجه این است که هیچ درمان واحدی برای این سرطان وجود ندارد. اما رایج‌ترین شیوه‌ی درمان عمل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی است و هدف اصلی در درمان، خارج سازی تومور، جلوگیری از گسترش و رفع علائم نا خوشایند است.
عمل جراحی یکی از راه‌های درمان این سرطان است. به عمل جراحی که برای خارج سازی همه یا بخشی از تومور استفاده می‌شود، کولکتومی می‌گویند. در حین این عمل، جراح بخشی از روده که حاوی تومور هست و همینطور بخش‌های اطراف آن را خارج می‌کنند. نوع‌های دیگر جراحی سرطان روده بزرگ عبارتند از:
آندوسکوپی
یک جراح می‌تواند سرطان‌های کوچک و محلی را با این روش درمان کند. در آندوسکوپی آنها از یک لوله‌ی دراز و انعطاف پذیر استفاده می‌کنند. در سر آن لوله دوربین و یک چراغ و همینطور دستگاه لازم برای جدا سازی قرار دارد.
عمل لاپاروسکوپی
در این روش جراح چندین زخم در محوطه‌ی شکمی ایجاد می‌کند که این امکان فراهم می‌شود تا پولیپ‌های کوچک از این طریق خارج شوند.
عمل تسکین درد
هدف از این جراحی کاهش درد در مواردی است که سرطان غیر قابل درمان یا پیشرفته است. جراح مسیر‌های مسدود شده‌ی روده را آزاد کرده همینطور درد و خون ریزی را مدیریت می‌کند.
شیمی درمانی
یک متخصص سرطان معمولا شیمی درمانی را وقتی سرطان کولون گسترده شده توصیه می‌کند. که در این روش و در دوره‌ی شیمی درمانی یک گروه متخصص روند دارو‌هایی که سرعت تقسیم سلولی را کاهش می‌دهند تحت نظر دارند. آنها با دستکاری پروتئین‌ها یا DNA، سلول‌های سرطانی را می‌کشند. این روش درمانی هر گونه سلول‌هایی که به طور متعدد تقسیم می‌شوند، حتی سلول‌های سالم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته سلول‌های سالم بعد از پروسه‌ی شیمی درمانی بهبود می‌یابند. اما سلول‌های سرطانی چنین توانایی را ندارند.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی با استفاده از اشعه‌ی گاما سلول‌های سرطانی از بین می روند. پزشک متخصص ممکن است پرتو درمانی را به عنوان یک درمان مستقل برای کوچک سازی تومور پیشنهاد دهد. همینطور ممکن است پرتو درمانی با روش‌های دیگر نیز ترکیب شود.
کلام آخر
در این مقاله به سرطان کولون و چگونگی بروز آن و همچنین علائم، دلایل بروز و راه‌های پیشگیری و درمان این نوع از سرطان مورد بررسی قرار گرفت. اگر دچار علائمی که به عنوان علائم سرطان کولون معرفی شده اند، شده‌اید می‌توانید برای چکاپ خود به یک متخصص گوارش مراجعه کنید تا با معاینه و انجام آزمایشات مربوطه به این مهم دست یابید. دکتر مهدی احمدیان به عنوان یکی از فوق تخصصین گوارش در اصفهان به شما عزیزان پیشنهاد می شود.