برای اکثر مردم هپاتیت بیماری بسیار خطرناکی به نظر می‌رسد. حقیقت این است که پیشگیری از هپاتیت بسیار مهم است و اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید، در مراحل اولیه درمان آن راحت‌تر خواهد بود. در این مقاله، انواع مختلف هپاتیت، علائم ، علل، و نحوه درمان و پیشگیری از این بیماری را شرح می دهیم.
هپاتیت چیست؟
هپاتیت التهاب کبد است. این التهاب و تورم زمانی رخ می‌دهد که بافت کبد زخمی و عفونی شود. تورم و آسیب بسیار بر عملکرد کبد تاثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند یک عفونت حاد (کوتاه مدت) یا یک عفونت مزمن (طولانی مدت) باشد. برخی از هپاتیت‌ها باعث ایجاد عفونت حاد می‌شوند اما برخی دیگر ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های هر دو نوع حاد و مزمن شوند. هپاتیت ممکن است در اثر ابتلا به ویروس، بیماری خود ایمنی یا مصرف داروها، سموم و الکل ایجاد شود.
چند نوع هپاتیت وجود دارد؟
بر طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) 5 نوع هپاتیت وجود دارد. دانشمندان 5 ویروس منحصر به فرد هپاتیت را شناسایی کرده اند که با حروف A، B، C، Dو E شناخته می شوند. در حالی که همگی باعث بیماری کبدی می شوند، اما راه‌های مبتلا کردن آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
هپاتیت نوع A
ویروس هپاتیت A (HAV)، در مدفوع افراد آلوده وجود دارد و اغلب از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می شود. برخی از اعمال جنسی نیز می توانند HAV را گسترش دهند. عفونت ها در بسیاری از موارد خفیف هستند و اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می کنند و از عفونت های HAV بیشتر مصون می مانند. با این حال، عفونت HAV نیز می تواند شدید و تهدید کننده باشد. اکثر مردم در مناطقی از جهان که بهداشت ضعیفی دارند به این ویروس آلوده می‌شوند. واکسن های ایمن و موثری برای جلوگیری از HAV در دسترس قرار دارند.
هپاتیت نوع B
ویروس هپاتیت B (HBV)، از طریق قرار گرفتن در معرض خون عفونی، مایع منی و سایر مایعات بدن منتقل می شود. HBV می تواند از مادر آلوده به نوزاد در زمان تولد و یا از طریق یکی از اعضای خانواده به نوزاد در اوایل کودکی منتقل شود. همچنین انتقال این بیماری ممکن است از طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده به HBV، تزریق‌های آلوده در طی اقدامات پزشکی و یا از طریق مصرف داروی تزریقی رخ دهد.HBV همچنین برای کارکنان مراقبت های بهداشتی که در حین مراقبت از بیماران مبتلا به HBV دچار جراحات تصادفی با سوزن می شوند، ایجاد خطر می کند. خوشبختانه واکسن های ایمن و موثری برای پیشگیری از HBV در دسترس هستند.
هپاتیت نوع C
ویروس هپاتیت C (HCV)، در اغلب موارد از طریق قرار گرفتن در معرض خون عفونی انتقال پیدا میکند. این نوع هپاتیت ممکن است از طریق انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده به HCV، تزریق‌های آلوده در طی اقدامات پزشکی و یا از طریق مصرف داروهای تزریقی اتفاق بیفتد. انتقال این بیماری از طریق رابطه جنسی نیز ممکن است، اما بسیار کمتر اتفاق می افتد. متاسفانه هیچ نوع واکسنی برای HCV وجود ندارد.
هپاتیت نوع D
عفونت های ویروس هپاتیت D (HDV)، فقط در افرادی که به HBV آلوده هستند رخ می دهد. عفونت دوگانه HDV و HBV می تواند منجر به بیماری جدی تر و پیامد‌های بدتر شود. واکسن های هپاتیت B از عفونت HDV محافظت می کنند.
هپاتیت نوع E
ویروس هپاتیت E (HEV)، اغلب از طریق مصرف آب یا غذای آلوده انتقال پید می کند. HEV یکی از علل شایع شیوع این بیماری در مناطق در حال توسعه جهان است و یک عامل مهم بیماری زا در کشورهای توسعه یافته شناخته شده است. واکسن های ایمن و موثری برای جلوگیری از عفونت HEV ساخته شده اند، اما به طور گسترده در دسترس نیستند.
علت ابتلا به هپاتیت چیست؟
همانطور که در مطلب قبلی اشاره شد، ویروس‌ها عامل اصلی بیماری هپاتیت هستند. اما در ادامه به طور کلی به دلایل ابتلا اشاره می‌کنیم.
A: قرار گرفتن در معرض ویروس HAV در غذا یا آب
B: تماس با HBV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی
C: تماس با HCV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی
D: تماس با خون حاوی HDV
E: قرار گرفتن در معرض ویروس HEV در غذا یا آب
الکل و سایر سموم
مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث آسیب کبد و التهاب شود.این نوع هپاتیت ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز عنوان شود. الکل به طور مستقیم به سلول های کبد شما آسیب می رساند و با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی و ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود.همچنین مصرف بی اندازه داروها نیز باعث بروز این بیماری می‌شود.
پاسخ سیستم خود ایمنی
در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این مورد باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اغلب عملکرد کبد را مختل می کند. این نوع هپاتیت در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.
تشخیص هپاتیت چگونه است؟
بهترین تشخیص بیماری هپاتیت آزمایش خون است. اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
آزمایش خون
برای تشخیص بیماری هپاتیت، میزان آنتی ژن‌های عوامل ایجاد کننده بیماری، میزان آنتی بادی تولید شده در بدن، میزان سطوح پروتئین و آنزیم‌های کبدی اندازه گیری می‌شود.
روش‌های تشخیصی مولکولی (PCR)
شناسایی ویروس HBV و HCV با استفاده از PCR انجام می‌شود و می‌تواند میزان (load) ویروس و همچنین میزان فعال بودن بیماری را در کبد مشخص کند.
بیوپسی یا نمونه‌برداری از کبد
با استفاده از نمونه برداری، میزان آسیب کبدی و احتمال سرطان اندازه گیری می‌شود.
آیا هپاتیت درمان می‌شود؟
درمان بیماری هپاتیت، بستگی به علت زمینه ای و شدت بیماری دارد. اگر فرد به نوع A مبتلا باشد، می تواند بسیار سریع و به طور خود به خود درمان شود. اما اگر شدت بیماری زیاد باشد، فرد باید در بیمارستان بستری شود.
برای درمان هپاتیت B و C باید از دارو های ضد ویروس استفاده شود. زمانی که بیماری به مرحله مزمن می‌رسد، درمان سخت‌تر و طولانی‌تر می‌شود. برای درمان نوع B داروی خوراکی وجود دارد که درمان با آن معمولا طولانی مدت است و در برخی موارد تا پایان عمر بیمار ادامه می‌یابد.
درمان هپاتیت C در صورتی که بیمار آسیب کبدی جدی ندیده باشد بسیار آسان است. در این مورد از بیماری برای بیمار به مدت سه ما و روزی یک عدد، قرص خوراکی تجویز می‌شود. خوشبختانه بیش ار 90 درصد بیماران با این روش درمان می‌شوند.
به تمام بیماران مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود که اگر دچار اضافه وزن هستند، وزن خود را کنترل کنند و سبک زنگی سالمی را در پیش بگیرند. اگر این موارد رعایت نشود امکان آسیب دائمی کبد و همیشگی شدن بیماری وجود دارد.
درمان بیماری هپاتیت در اصفهان
در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از مشکلات گوارشی و کبد رنج می‌برید و درمانی برای آن نمی‌یابید؛ می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی و کبد، واقع در اصفهان، خیابان طیب، بعد از پمپ بنزین، طبقه دوم داروخانه دکتر تاجی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد. لازم به ذکر است که خدمات مربوط به درمان رفلاکس معده، کبد چرب، خونریزی دستگاه گوارش و کولیت توسط دکتر مهدی احمدیان به بیماران گرامی ارائه داده می‌شود.