زخم معده یکی از مشکلات شایع سیستم گوارشی است. افرادی که آن را تجربه کرده اند از درد شدید و آزار دهنده سر دل و معده شکایت دارند. در ایران حدود 6 تا 15 درصد از افراد جامعه دچار زخم معده هستند که این عدد 34 درصد بالاتر از میانگین جهانی است. با ما تا پایان این مقاله همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره این بیماری کسب کنید.
رخم معده چست؟
زخم معده، یک زخم و یا زخم‌های متعدد دردناک در پوشش معده و یا اثنی عشر است. معده به طور طبیعی توسط لایه ضخیمی از مخاط در برابر اسید معده محافظت می‌شود. اگر عامل یا عواملی سبب از بین رفتن مخاط معده شوند، برخورد اسید با دیواره معده بیشتر شده و باعث ایجاد این بیماری می‌شود.
زخم معده چه علائمی دارد؟
بسیاری از افراد مبتلا به زخم معده هیچ علائمی ندارند. اما به طور کلی شایع ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- درد و سوزش سر دل و قسمت میانی شکم (این درد در شب و در بین وعده‌های غذایی تشدید می‌شود)
- دردی که با مصرف داروهای ضد اسید و خوردن غذا از بین می‌رود.
- نفخ شدید
- حالت تهوع
- استفراغ
چه عواملی باعث ایجاد زخم معده می‌شود؟
در گذشته تصور می‌شد که زخم معده در اثر مشکلات عصبی ایجاد می‌شود، اما امروزه می‌دانیم که اینگونه نیست. مهم‌ترین عوامل ایجاد آن عبارت است از:
باکتری هلیکوباکتر پیلوری
ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری بسیار شایع است و معمولا بسیاری افراد آلوده بدون علائم هستند. در دسته ای از افراد این باکتری باعث ایجاد زخم معده و اثنی عشر می‌شود. هنوز دلیل اینکه چرا برخی بیشتر از بقیه تحت تاثیر این باکتری قرار می‌گیرند مشخص نیست.
داروهای ضد التهابی (NSAIDs)
NSAID ها داروهایی هستند که به طور گسترده برای درمان درد، درجه حرارت بالا (تب) و التهاب (تورم) استفاده می شوند.
NSAID های رایج مورد استفاده عبارتند از:
- ایبوپروفن
- آسپرین
- ناپروکسن
- دیکلوفناک
بسیاری از افراد NSAID ها را بدون هیچ گونه عوارض جانبی مصرف می کنند. اما همیشه این خطر وجود دارد که دارو باعث ایجاد مشکلاتی مانند زخم معده شود، به خصوص اگر برای مدت طولانی یا در دوزهای بالا مصرف شود. اگر در حال حاضر این بیماری را دارید یا داشته اید، به شما توصیه می‌شود که از NSAID استفاده نکنید. پاراستامول اغلب می تواند به عنوان یک مسکن جایگزین استفاده شود.
سبک زندگی
شواهد علمی زیادی در مورد اینکه عواملی مانند استرس، غذاهای تند و الکل باعث ایجاد زخم معده می‌شوند وجود ندارد. اما این عوامل ممکن است کمی بیماری را تشدید کند. همچنین ممکن است سیگار کشیدن یکی از عوامل ایجاد این بیماری باشد. کسانی که سیگار می‌کشند درمان بیماری در آنها سخت‌تر خواهد بود.
زخم معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای یافتن علت بروز زخم معده، بسته به میزان درد و علائم بیماری، پزشک معالج آزمایش‌هایی را تجویز می‌کند که در ادامه به هر کدام از آنها می‌پردازیم.
آندوسکوپی
در این آزمایش لوله ای باریک به نام آندوسکوپ، به همراه دوربین متصل به آن از طریق مری به معده وارد می‌شود و پزشک به بررسی معده و لوزالمعده می‌پردازد. این روش تشخیص بسیار دقیق است و می‌توان از طریق آن خوش خیم و بدخیم بودن زخم را نیز تشخیص داد.
بیوپسی
بیوپسی و نمونه برداری از مخاط معده، به تشخیص وجود هلیکوباکتر پیلوری در معده کمک می کند.
تست تنفس هلیکوباکتر
تست تنفس هلیکوباکتر یا تست تنفس اوره، به تشخیص باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده و اثنی عشر کمک می‌کند. باکتری هلیکوباکتر به طور طبیعی آنزیمی به نام اوره آز ترشح می‌کند که در تنفس افراد آلوده به این باکتری وجود دارد.
آیا می‌توان از زخم معده جلوگیری کرد؟
با رعایت برخی موارد و اصلاح سبک زندگی می‌توان از ابتلا به زخم معده جلوگیری کرد. این موارد شامل موارد زیر است:
- سعی کنید مصرف مشروبات الکی را کاهش دهید.
- الکل را با دارو‌ها ترکیب نکنید
- دست‌هایتان جهت جلوگیری از ابتلا به عفونت باکتریایی به طور مکرر بشویید.
- سیگار را ترک کنید.
- سعی کنید سبک زندگی سالم همراه با رژیم غذایی متعادل شامل سبزیجات، انواع میوه و غلات کامل داشته باشید.
درمان زخم معده چگونه انجام می‌شود؟
درمان زخم‌های معده بسته به نوع آن متفاوت است. در این بیماری درمان سریع زخم مهم است. درمانهای زخم معده به دو دسته جراحی و غیر جراحی تقسیم می‌شود.
درمان غیر جراحی
اگر زخم معده بر اثر باکتری هلیکوباکتر ایجاد شده باشد، بیمار باید آنتی بیوتیک و داروهای مهار کننده پمپ پروتون (PPI) استفاده کند. پمپ پروتون سلول‌های معده ای ترشح کننده اسید را مهار می‌کند. همچنین ممکن است پزشک درمانهای زیر را نیز توصیه کند:
- قطع مصرف NSAID ها
- پیگیری با آندوسکوپی
- مصرف پروبیوتیک‌ها
- مکمل بیسموت
- محدود کننده‌های گیرنده H2
- درمان جراحی
درمان جراحی
در مواردی که زخم پیچیده باشد نیاز به جراحی خواهد داشت. اگر زخم ویژگی‌های زیر را داشته باشد باید جراحی شود:
- عود کنند
- بهبود نیابند
- خونریزی داشته باشند
- موجب ایجاد سوراخ در معده شوند
- مانع از ورود غذا از معده به روده باریک شوند
درمان زخم معده در اصفهان
در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از مشکلات گوارشی و کبد رنج می‌برید و درمانی برای آن نمی‌یابید؛ می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی و کبد، واقع در اصفهان، خیابان طیب، بعد از پمپ بنزین، طبقه دوم داروخانه دکتر تاجی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد. لازم به ذکر است که خدمات مربوط به درمان رفلاکس معده، کبد چرب، خونریزی دستگاه گوارش و کولیت توسط دکتر مهدی احمدیان به بیماران گرامی ارائه داده می‌شود.