سرطان پانکراس چیست وچگونه ایجاد می‌شود؟ بررسی علل اجاد سرطان پانکراس

سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده، نوعی از سرطان دستگاه گوارش است که در سال‌های اخیر شیوع نسبتا بالایی پیدا کرده است. سرطان لوزالمعده حدود 5 تا 8 درصد مردم جهان را درگیر خود می‌کند. تشخیص به موقع این نوع سرطان به درمان آن کمک بسیاری می‌کند و احتمال مرگ را بسیار کاهش می‌دهد. ما در دو مقاله جداگانه تشخیص سرطان پانکراس و همچنین درمان سرطان پانکراس، به طور تخصصی به این موارد پرداخته ایم.

پانکراس یا لوزالمعده چیست؟

پانکراس حدودا ۶ اینچ (۱۵ سانتی‌متر) طول دارد و ارگانی شبیه به یک گلابی است که به پهلو قرار گرفته است. این غده هورمون‌هایی از جمله انسولین را ترشح می‌کند که این هورمون به بدن کمک می‌کند تا قند موجود در مواد غذایی که وارد بدن می‌شوند پردازش شود. همچنین مایعات هضم‌کننده‌ای را تولید می‌کند که به بدن در هضم غذا و جذب مواد غذایی کمک می‌کنند.

سرطان پانکراس چگونه ایجاد می‌شود؟

سرطان پانکراس هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌ها از نظر DNA دچار تغییر (جهش) شوند. DNA یک سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به آن می‌گویند چه کاری انجام دهد. این جهش‌ها به سلول‌ها می‌گویند که به طور غیر قابل کنترل رشد کنند و پس از مردنِ سلول‌های طبیعی همچنان سلول‌های جهش یافته به زندگی ادامه دهند. این تولید سلول‌های انبوه می‌توانند باعث تشکیل تومور شوند. اگر سلول‌های سرطانی پانکراس درمان نشوند، می‌توانند به اندام‌ها و عروق خونی مجاور و همچنین به بخش‌های دوردست بدن منتشر شوند.

در اکثر موارد سرطان لوزالمعده در سلول‌هایی آغاز می‌شوند که مجراهای این غده را می‌پوشانند. این نوع سرطان، آدنوکارسینوم پانکراس داکتال یا سرطان برون‌ریز پانکراس نامیده می‌شود. کمتر پیش می‌آید که سرطان بتواند در سلول‌های هورمون‌ساز یا سلول‌های نورواندوکرین پانکراس ایجاد شود. این انواع سرطان، تومورهای نورواندوکرین پانکراس، تومورهای سلول‌های جزیره‌ای، یا سرطان درون‌ریز پانکراس نامیده می‌شوند.

علت ایجاد سرطان پانکراس چیست؟

دانشمندان هنوز به طور قطعی علت سرطان پانکراس را کشف نکرده اند؛ اما مجموعه ای از عوامل و ریسک فاکتور را ارائه می‌دهند که خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهد.

عواملی که ممکن است خطر ابتلای شما به سرطان لوزالمعده را افزایش دهند، شامل این موارد می‌شوند:

• سیگار کشیدن
• دیابت
• التهاب مزمن پانکراس (پانکراتیت)
• سابقه خانوادگی سندرم‌های ژنتیکی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند، از جمله جهش ژن BRCA2، سندرم لینچ و سندرم ملانومای متعدد غیر معمول خانوادگی (FAMMM)
• سابقه خانوادگی سرطان پانکراس
• چاقی

• سن بالای 75 سال؛ این سرطان در افراد زیر 40 سال چندان شایع نیست.

مطالعات گسترده نشان می‌دهد که ترکیب سیگار کشیدن، دیابت طولانی‌مدت و رژیم غذاییِ بی کیفیت به تنهایی- علاوه بر خطرِ هر یک از عوامل بالا- سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.

علائم سرطان پانکراس چیست؟

• سرطان پانکراس ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد؛ اما به طور کلی شایع ترین علائم آن به شرح زیر است:
• زرد شدن چشم و پوست بدن(یرقان)
• خارش پوستی
• ادرار و مدفوع تیره‌تر و یا روشن‌تر از حد معمول
• از دست دادن اشتها یا کاهش وزن بدون تلاش
• احساس خستگی یا نداشتن انرژی
• درجه حرارت بالا، یا احساس گرما یا لرز
• حالت تهوع
• اسهال یا یبوست یا سایر تغییرات در مدفوع
• درد در قسمت بالای شکم و کمر، که ممکن است هنگام غذا خوردن یا دراز کشیدن بدتر شود و زمانی که به جلو خم می‌شوید درد کاهش می‌یابد.
• علائم سوء هاضمه، مانند احساس نفخ

چگونه از سرطان پانکراس جلوگیری کنیم؟

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان پانکراس وجود ندارد. برخی از عوامل خطر مانند سن، جنسیت، نژاد و سابقه خانوادگی قابل کنترل نیستند. اما کارهایی وجود دارد که می توانید انجام دهید و ممکن است خطر ابتلای شما را به این نوع سرطان کاهش دهد.

• سیگار نکشید: اگر سیگاری هستید حتما برای ترک آن اقدام کنید. ممکن است ترک سیگار برای شما سخت باشد. پیشنهاد می‌شود که ترک سیگار را با یک پزشک پیش ببرید.
• وزن خود را متعادل نگه دارید: اگر وزن متعادلی دارید سعی کنید آن را حفظ کنید. در صورتی که به چاقی و یا اضافه وزن مبتلا هستید با استفاده از یک رژیم متعادل کاهش وزن آهسته 0.5 تا 1 کیلوگرم در هفته را داشته باشید.
• یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید: رژیم غذایی پر از میوه ها و سبزیجات رنگارنگ و غلات کامل ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
• اگر سابقه خانوادگی سرطان پانکراس دارید، با یک مشاور ژنتیک ملاقات کنید: پزشک می‌تواند با توجه به سابقه سرطان در خانواده شما، تجویز تست ژنتیک سرطان را بدهد و شما را تحت نظر داشته باشد.

عوارض سرطان پانکراس چیست ؟

سرطان لوزالمعده به دلایل مختلفی می تواند منجر به عوارض شود، از جمله فشار بر ساختارهای مجاور، کمبود مواد تولید شده توسط سلول های طبیعی پانکراس، متابولیسم خود سرطان یا گسترش (متاستاز) از تومور به سایر قسمت های بدن. عوارض سرطان لوزالمعده به شرح زیر است:

• کاهش وزن:  عوامل متعددی می‌توانند موجب کاهش وزن در افراد مبتلا به سرطان پانکراس شوند. ممکن است کاهش وزن هنگامی روی دهد که سرطان، انرژی بدن را مصرف می‌کند. تهوع و استفراغی که بر اثر درمان‌های سرطان اتفاق می‌افتند یا فشاری که تومور به معده وارد می‌کند، ممکن است خوردن را دشوار کند. یا ممکن است بدن در پردازش مواد غذایی موجود در غذا مشکل داشته باشد چون پانکراس دیگر مایعات کافی برای هضم غذا را تولید نمی‌کند.
• یرقان: سرطان پانکراس که مجرای صفراوی کبد را مسدود می‌کند، می‌تواند موجب یرقان شود. علائم و نشانه‌ها شامل زردی پوست و چشم‌ها، تیره شدن رنگ ادرار، و رنگ‌پریدگی مدفوع است. معمولا یرقان بدون درد شکمی اتفاق می‌افتد. ممکن است پزشک یک لوله پلاستیکی یا فلزی (استنت) در داخل لوله صفراوی قرار دهد تا آن را باز نگه دارد.

• درد: ممکن است توموری که در حال رشد است بر روی عصب‌های شکم فشار وارد کند و دردی را ایجاد کند که می‌تواند شدید شود. داروهای مسکن می‌توانند به بیمار کمک کنند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشد. درمان‌هایی همچون پرتو درمانی و شیمی درمانی ممکن است به کند کردن رشد تومور و تا حدی تسکین دادن درد کمک کنند. در برخی موارد، ممکن است پزشک روشی را برای تزریق الکل به داخل عصب‌هایی که درد شکم را کنترل می‌کنند توصیه کند (انسداد شبکه سلیاک). این روش، از انتقال سیگنال‌های درد از طریق عصب‌ها به مغز جلوگیری می‌کند.

• انسداد روده. سرطان لوزالمعده که بر روی بخش ابتدایی روده کوچک (روده اثنی عشر) ایجاد می‌شود با فشار وارده بر این بخش، می‌تواند راه عبور جریان غذای هضم شده از معده به سمت روده کوچک را مسدود کند.ممکن است پزشک توصیه کند که لوله‌ای (استنت) در روده کوچکِ بیمار قرار داده شود تا آن را باز نگه دارد. در بعضی مواقع، ممکن است این روش به انجام جراحی برای قرار دادن یک لوله تغذیه‌ای موقتی یا متصل کردن معده به یک نقطه‌ی پایین‌تر در روده کوچک که توسط سرطان مسدود نشده است، کمک کنند.

تشخیص و درمان سرطان پانکراس در اصفهان

در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از مشکلات گوارشی و کبد رنج می‌برید و درمانی برای آن نمی‌یابید؛ می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی و کبد، واقع در اصفهان، خیابان طیب، بعد از پمپ بنزین، طبقه دوم داروخانه دکتر تاجی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد. لازم به ذکر است که خدمات مربوط به درمان رفلاکس معده، کبد چرب، خونریزی دستگاه گوارش و کولیت توسط دکتر مهدی احمدیان به بیماران گرامی ارائه داده می‌شود.