اگر دچار اسهال شده‌اید نگران نباشید این یک اختلال دستگاه گوارش است که برای هر فردی در هر سن و سالی ممکن است اتفاق بیوفتد و جای نگرانی ندارد. اما چیزی که در این مقاله با آن آشنا خواهید خوردن غذاهایی است که از اسهال جلوگیری می‌کنند و در مقابل نیز دست کشیدن از غذاهایی که موجب تشدید اسهال می‌شوند. در ادامه به پاسخ این سوال که برای درمان اسهال چه بخوریم خواهید رسید.
چه کسانی دچار اسهال می‌شوند و این عارضه شامل چه علائمی است؟
افرادی به این عارضه مبتلا خواهند شد که دچار بیماری‌های گوارشی همچون: بیماری کرون و سندروم روده تحریک پذیر باشند و مدام و به صورت منظم اسهال را تجربه کنند و این تجربه حتما برای چنین افرادی آزاردهنده خواهد بود. برای تشخیص بیماری‌های گوارشی روش‌های مختلفی وجود دارد که توسط دکتر مهدی احمدیان انجام می‌شود که شما با مراجعه به ایشان به دلیل اصلی مشکلات گوارشی خود را پی خواهید برد. لازم به ذکر است برای نجات از اسهال به نکاتی که در ادامه بیان شده‌اند دقت کنید.
اسهال علاوه بر بروز علامت شل شدن مدفوع که کاملا واضح است علائمی دیگری دارد که عبارتند از:
- گرفتگی عضلات
- نفخ شکم و درد
- احساس حباب در روده‌ها
- یک نیاز فوری به دفع مدفوع
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
مورد پیشنهادی برای مطالعه بیشتر: سرطان کولون یکی از بیماری‌های مرتبط با روده است که برای آشنایی بیشتر می‌توانید روی لینک مورد نظر کلیک کنید.
خوردن چه غذاهایی در درمان اسهال موثر است؟
اگر دچار اسهال هستید رژیم غذایی بسیار مهم است تا سریع‌تر بهبود یابید. در واقع در زمان ابتلا به اسهال، غذاهایی که باعث قطع یا تشدید اسهال می‌شود را باید بشناسید تا غذاهای درمان کننده اسهال را بخورید و از خوردن غذاهایی که موجب تشدید اسهال می‌شود بپرهیزید. در ادامه با مواد غذایی آشنا خواهید شد که در درمان سریع‌تر اسهال کمک کننده خواهند بود.
غذاهایی که موجب درمان اسهال می‌شوند به اصطلاح غذاهای نرم هستند. افراد مبتلا به اسهال باید غذاهای نرم بخورند چرا که خوردن غذاهای پر ادویه یا پیچیده موجب تحریک روده خواهد شد و موجب تشدید اسهال می‌شود. خوردن غذاهای نرم به ویژه در روز اول مقابله با اسهال می‌تواند مفید باشد. خوردن بسیاری از وعده‌های غذایی کوچک در طول روز می‌تواند باعث شود که دستگاه گوارش بیش از حد کار نکند.
غذاهای نرم شامل غلات گرم می‌شوند که عبارتند از:
- آرد جو
- خامه گندم
- فرنی برنج
- موز
- سس سیب
- برنج سفید ساده
- نان یا نان تست
- سیب زمینی آب پز
- بیسکوییت‌های خشک و ترد
برخی مواد غذایی دیگر که موجب درمان اسهال می‌شوند عبارتند از: غذاهای پروبیوتیک مثل؛ ماست و کفیر که البته مصرف این مواد غذایی همیشه کارساز نیست و در بعضی موارد کمک کننده است و در موارد دیگر پروبیوتیک‌ها ممکن است سیستم هاضمه را بیش از پیش تحریک کنند.
پروبیوتیک‌ها با بهبود تعادل باکتری‌های خوب و بد روده به هضم غذا کمک می‌کنند. با این حال، محصولات لبنی می‌توانند سیستم هضم را تحریک کنند، بنابراین ممکن است فرد بخواهد منابع غیر لبنی پروبیوتیک‌ها مانند: میسو یا کلم ترش را امتحان کند.
در زمان اسهال چه چیزی بنوشیم؟
مایعات برای بازیابی حیاتی هستند. افراد مبتلا به اسهال باید در طول روز آب زیادی بنوشند و پس از هر بار دفع باید یک فنجان آب اضافی بنوشند. نوشیدن آب فراوان از کمبود آب بدن جلوگیری کرده و سموم بدن را از بدن خارج می‌کند.
آبگوشت سوپ به جایگزینی مواد معدنی و الکترولیت‌های از دست رفته به دلیل اسهال کمک خواهد کرد. با این حال، بدن علاوه بر آب، مواد معدنی و الکترولیت‌ها را نیز از طریق اسهال از دست می‌دهد. افراد باید سعی کنند مایعات حاوی مواد معدنی و الکترولیت‌ها را برای جبران مجدد مواد از دست رفته بنوشند. منابع الکترولیت‌ها و مواد معدنی عبارتند از:
- آبگوشت
- سوپ
- آب نارگیل
- آب حاوی الکترولیت
- نوشیدنی‌های انرژی‌زا
برای درمان اسهال از خوردن چه غذاهایی باید بپرهیزیم؟
بعضی غذاها سیستم گوارشی بدن را تحریک می‌کند و اسهال را بدتر می‌کنند و اگر دچار اسهال هستید نباید این مواد غذایی را مصرف کنید، این مواد غذایی به شرح زیر هستند:
غذاهای تند
مواد تشکیل دهنده ادویه می‌توانند در سیستم گوارش به عنوان تحریک کننده عمل کنند. به همین دلیل افراد مبتلا به اسهال باید به غذاهای ملایم پایبند بمانند. زیرا کمترین خطر تحریک دستگاه گوارش را دارند.
غذاهای سرخ کرده
وقتی شما با اسهال دست و پنجه نرم می‌کنید کار عاقلانهای نیست که از غذاهای با چربی بالا و یا سرخ شده استفاده کنید. چربی بالای غذا و روغن موجود در آن برای دستگاه گوارشی حساس شما مناسب نیست. یعنی ممکن است علائم را شدیدتر هم کند. در عوض بهتر است از غذاها و سبزیجات آب پز و همینطور غذاهای بر پایه پروتئین استفاده کنید.
غذاهای شیرین و شیرین کننده‌های مصنوعی
غذای شیرین وقتی وارد روده بزرگ شما می‌شوند، ممکن است باکتری‌های روده شما که بدلیل اسهال حساس شده باشند را حتی بیشتر تحریک کنند. سپس اسهال شما را بدتر می‌کنند. این غذاها شامل آب میوه‌ها و میوه‌ها با شیرینی بالا می‌شوند. زمانی که اسهال دارید باید از شیرین کننده‌های مصنوعی دوری کنید. زیرا آن‌ها نیز اسهال را تشدید می‌کنند.
توصیه می‌شود در زمان اسهال از غذاهایی با فیبر بالا دوری کرد. فیبر به دستگاه گوارش کمک می‌کند و آن را فعال نگه می‌دارد. اگرچه در زمانی که بدن در حال بهبود از اسهال است این فعالیت ممکن است علائم را شدیدتر کنند.
فیبرهای نامحلول بزرگترین دشمن شما هستند که در غذاهای زیر پیدا می‌شوند:
- خشکبار و دانه‌ها
- غلات کامل
- برنج
- گندم
فیبرهای نامحلول مانند: پکتین در سیب و موز پیدا می‌شوند، پکتین می‌تواند به فرد در بهبود اسهال کمک کند؛ به هر حال توصیه می‌شود در روز اول اسهال مصرف نشود.
از دیگر مواد غذایی که باید از خوردن آن اجتناب کنید عبارتند از:
- سیر و پیاز
- غذاهای آماده
- سبزیجات خام
- غذاهایی که سبب نفخ می‌شوند. مانند: کاهو و بروکلی
- غذاهای چرب
- لبنیات
نوشیدنی‌هایی که نباید مصرف کنید
از نوشیدنی‌های گازدار باید دوری شود چون با تحریک سیستم عصبی علائم اسهال را بدتر می‌کنند. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند: قهوه، چای، نوشابه نیز سیستم گوارشی را تحریک می‌کنند. نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار بر دیگر علائم مانند: نفخ شکم و گرفتگی عضلات نیز تاثیر دارند و شرایط را بدتر می‌کنند.
با این حال که نوشیدنی‌های انرژی‌زا با داشتن الکترولیت می‌توانند به کم آبی بدن کمک کنند، اما به خاطر داشتن شکر اضافی و داشتن شیرین کننده‌های مصنوعی توصیه نمیشوند. آب نارگیل و آب الکترولیت‌دار به جای نوشیدنی‌های بالا پیشنهاد می‌شود.
درمان اسهال به روش‌های دارویی
اگر دچار اسهال شدید هستید و با رعایت رژیم غذایی بهبود نیافتید می‌توانید با مراجعه به دکتر مهدی احمدیان، متخصص گوارش در اصفهان و مصرف داروهای تجویزی ایشان بهبود یابید. داروهایی که علاوه بر رژیم غذایی در کاهش علائم اسهال تاثیر گذارند عبارتند از: لوپرامید و سالسیلات بیسموت.
درمان‌های خانگی اسهال
زمانی که اسهال دارید توصیه می‌شود که استراحت کنید. قرار دادن بدن در حالت‌های استرس‌زا علائم اسهال را بدتر می‌کند. حرکات فیزیکی بدن خود را کاهش دهید. استفاده بیش از اندازه از ماهیچه‌ها به کم آبی بدن کمک می‌کند. کم آبی بدن در زمان اسهال نیز کشنده است. حتما مقدار زیادی آب در طول روز مصرف کنید.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
مشاهده‌ی خون و موکوز در مدفوع از علائم جدی‌تر اسهال است. این علائم معمولا با تب همراه است و توصیه می‌شود در سریع‌ترین زمان ممکن به دکتر مراجعه کنید. اگر اسهال شدید را نادیده بگیرید کشنده است. زیرا بدن در اثر کم آبی آسیب‌های جدی می‌بیند. فردی با اسهال شدید ممکن است احتیاج به بستری شدن داشته باشد. اگر تب بالای ۳۹ دارید حتما به پزشک مراجعه کنید. والدین باید با دقت علائم فرزند خود را کنترل کنند و اگر بیشتر از ۲۴ ساعت طول کشید حتما به پزشک مراجعه کنند.
اگر کودک هرگونه از علائم کم آبی را نشان داد حتما به پزشک مراجعه شود؛ این علائم به شرح زیر است:
- خشکی دهان
- خشکی پوشک بیش از 3 ساعت
- کاهش وزن
- گریه‌ی بدون اشک
هر گونه علائم اضافی باید سریعا به پزشک گزارش داده شود. اگر علائم اسهال طی ۲ الی ۳ روز از بین نرفت و بدن شما به درمان جواب نداد، باید حتما به پزشک مراحعه کنید.
جمع بندی و انتخاب بهترین متخصص گوارش در اصفهان – دکتر مهدی احمدیان
همانطور که در مقاله بالا گفته شد هر فردی در هر سن و سالی ممکن است به این عارضه دچار شود که با رعایت رژیم غذایی مناسب می‌توان آن را درمان کرد این بیماری علائمی دارد که با بروز این علائم باید درمان را شروع کنید. دکتر مهدی احمدیان متخصص گوارش در اصفهان در درمان این عارضه به شما عزیزان کمک خواهد کرد.